Yeni araştırmalar, koronavirüsün (COVID-19) laboratuvar sızıntısı olmadığını, hayvan pazarından ortaya çıktığını gösteriyor

Bir grup bilim insanı, yeni koronavirüsün (Covid-19) Çin’in Wuhan kentindeki bir pazarda hayvanlardan çıkıp insanlara sıçradığını gösteren kanıtlara sahip olduklarını söylüyor. Ayrıca ölümcül virüsü laboratuvar sızıntısına bağlayan teorileri de reddettiler. Cell dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre araştırmacılar yüzlerce kaynaktan alınan DNA örneklerini incelediler ve virüsü Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarı’ndaki yaban hayatı ticaretiyle ilişkilendiren ikinci dereceden kanıtlar buldular.

Bilim insanları, 2020 yılı başında piyasadan toplanan genetik bilgileri inceledi. Bulguları, SARS-CoV-2’nin pazarla ilişkilendirilen genetik çeşitliliğinin, virüsün orada ortaya çıktığı teorisini desteklediğini gösterdi. Tüm SARS-CoV-2 pozitif numunelerde hayvan DNA’sı içeren yaban hayatı durağının yakınında ve içinde daha yüksek virüs seviyeleri bulundu. Belirlenen hayvanlar arasında, daha önce potansiyel ara konakçılar olduğu düşünülen misk kedileri, bambu fareleri ve rakun köpekleri yer alıyordu.

Çalışmanın ortak yazarlarından ve Saskatchewan Üniversitesi Aşı ve Bulaşıcı Hastalıklar Organizasyonu’ndan virolog Angie Rasmussen, virüsün muhtemelen pazarda satılan hayvanlar yoluyla yayıldığını ve genetik kanıtların da bunu öne sürdüğünü söyledi. Rasmussen, “Bunu başka şekilde açıklamak çok zor, ayrıca virüsün o canlı hayvanlarla birlikte oraya getirildiğini ve pazardaki insanlara aslında iki kez yayıldığını” söyledi.

Mart 2020’de Dünya Sağlık Örgütü, COVID-19 salgınının kökenlerine ilişkin iki ana teori belirledi. Bir teori, virüsün enfekte bir hayvandan bir insana büyük olasılıkla bir pazardan bulaştığını öne sürerken, bir diğeri virüsün Wuhan Viroloji Enstitüsü’nden sızdığını öne sürdü.

Çalışma, bu bölgelerdeki hayvanların enfekte olduğunu doğrulamasa da, Kovid-19 örneklerinin DNA’larına yakınlığı, bu hayvanların virüs taşıyıcısı olma ihtimalinin güçlü olduğunu gösteriyor. Çalışma hakkında yorum yapan Dalhousie Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Lisa Barrett, bunun gelecekteki pandemik tepkilere hazırlanmaya yardımcı olabileceğini söyledi.

Rasmussen ve ekibinin önceki araştırmaları ve diğer hakemli çalışmalar, Huanan pazarının, özellikle canlı hayvan ticaretiyle bağlantılı olarak virüsün insanlara bulaşma olasılığının en yüksek olduğu yer olduğuna işaret etmişti.

Bu atılım, daha önce Çinli bilim adamlarının kendi araştırmalarında kullandıkları önemli bir veri setinin Mart 2023’te çevrimiçi olarak kullanıma sunulmasıyla gerçekleşti. Bu, Rasmussen’in ekibinin pazardaki sürüntülerden alınan genetik örnekleri yeniden analiz etmesine ve hayvan pazarı teorisini güçlendiren yeni kanıtları ortaya çıkarmasına olanak tanıdı. Rasmussen, “Bunların hiçbiri laboratuvar sızıntısıyla açıklanamaz” dedi.

Laboratuvar sızıntısı senaryosunun makul olması için, birisinin Wuhan Viroloji Enstitüsü’nde virüse yakalanmış olması ve ardından bunu başkalarına yaymadan pazarı ziyaret etmesi gerekir; aynı şey virüsün ikinci türü için de geçerli olmalıdır. Bunun gerçekleşme ihtimalinin çok düşük olduğunu söyleyen Rasmussen, kaynakların, desteklenmeyen laboratuvar sızıntısı teorisi yerine hayvandan insana bulaşmanın en olası senaryosuna odaklanması gerektiğini de sözlerine ekledi.

CBC News’e göre Rasmussen ve ekibi, “gerçek hikayeyi” örtbas etmeye çalıştıkları yönündeki suçlamalarla laboratuvar sızıntısını destekleyenlerin çevrimiçi tepkisiyle karşı karşıya kaldı. Rasmussen, eleştirilere rağmen araştırmasının güçlü bilimsel kanıtlara dayandığını vurguluyor. “Laboratuvar sızıntısının gerçek hikayesini örtbas etmek için bir propaganda kampanyası yürütmekle suçlanıyoruz ama bu kesinlikle doğru değil” dedi.