Trump’ın seçim zaferi Trudeau’nun Kanada’da karşılaştığı zorlukları artırabilir

Ottawa:

Donald Trump’ın gelecek yıl Beyaz Saray’a dönüşü, Cumhuriyetçilerin bir zamanlar “aşırı sol deli” olarak tanımladığı Liberal Kanada Başbakanı Justin Trudeau için ekonomik sıkıntı ve zor kararlar getirebilir.

Analistler ve ekonomistler, potansiyel sonuçların arasında, ihracatının %75’inin ABD’ye gitmesi nedeniyle Kanada’yı resesyona sürükleyen ticari anlaşmazlıkların yanı sıra binlerce insanın ABD sınırından kuzeye akmasını da içerdiğini söyledi.

Kamuoyu yoklamalarının Trudeau’nun bir yıl içinde yapılması gereken seçimlerde muhafazakar rakibine yenilme ihtimalinin yüksek olduğunu gösterdiği bir dönemde Trump’ın zaferi Trudeau’nun sıkıntılarını artırıyor. Kanada ekonomisindeki yavaşlama ve son birkaç yılda hayat pahalılığının hızla artması, Çin ve Hindistan ile ticareti çeşitlendirme çabalarını engelleyen diplomatik anlaşmazlıkların arka planında öne çıkan kampanya konuları arasında yer alıyor.

Dünyanın 4 numaralı ham petrol üreticisi olan Kanada, Trump’ın tüm ithalatlara %10 gümrük vergisi uygulama planına ve ABD enerji üretimini artırma vaadine karşı özellikle savunmasız durumda.

İkili ticareti ve seyahati kolaylaştırmayı amaçlayan Geleceğin Sınırları İttifakı’ndan Laura Dawson, asıl zorluğun Amerika’nın kuzey komşusuna olan yatırımcı güvenindeki kademeli düşüş olduğunu söyledi.

“Kanada için Trump’ın dört yıllık başkanlığı gerçekten çok uzun olabilir” diye ekledi.

Trump, 2022’de Trudeau’yu “aşırı solcu bir deli” olarak nitelendirmişti çünkü sınırı geçen kamyon şoförlerinden Kovid-19’a karşı aşı olmalarını istemişti. Haziran 2018’de Trump, Quebec’teki G7 zirvesinden çekildi ve Kanadalı lideri eleştirerek onu “dürüst ve çok zayıf” olarak nitelendirdi.

2015’ten bu yana iktidarda olan Trudeau, çarşamba günü Trump’ı tebrik ederek, iki ülke arasındaki dostluğun dünyanın kıskandığını söyledi.

Trudeau, “Başkan Trump ve benim, iki ülkemiz için daha fazla fırsat, refah ve güvenlik yaratmak için birlikte çalışacağımızı biliyorum” dedi.

Çarşamba günü Trump’ın zaferi sorulduğunda Maliye Bakanı Chrystia Freeland Kanadalılara güvence vermeye çalıştı.

“Birçok Kanadalı bütün gece endişeliydi ve şunu söylemek istiyorum ki… Kanada kesinlikle iyi olacak” dedi. “ABD ile güçlü bir ilişkimiz var, Başkan Trump ve ekibiyle güçlü bir ilişkimiz var.”

Ancak Ocak ayında Trudeau gazetecilere Trump’ın başka bir başkanlığının Kanada için hayatı zorlaştıracak bir “geri adım” olacağını söylemişti.

Desjardins Economics analistleri, Trump’ın politikalarının, Kanada’nın gerçek GSYİH’sının 2028 yılı sonuna kadar Demokrat bir başkan döneminde olacağından %1,7 daha düşük olmasına neden olmasını bekliyor.

Kanada Ticaret Odası, Trump’ın uygulamayı planladığı yüzde 10’luk gümrük vergisinin Kanada’nın gerçek gelirini yıllık yüzde 0,9 ve işgücü verimliliğini yaklaşık yüzde 1 azaltacağını söyledi. Oda, diğer ülkelerin misilleme yaparak bir ticaret savaşını tetiklemesi durumunda gerçek gelirin yılda yüzde 1,5 düşeceğini, işgücü verimliliğinin ise yılda yaklaşık yüzde 1,6 düşeceğini söyledi.

Trump ilk kez 2017’de Meksika ve Kanada ile üçlü bir ticaret anlaşması olan Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması’nı yeniden müzakere etme sözü vererek ve ticaret ortaklarının ABD’den yararlandığından şikayet ederek göreve başladı.

Bir noktada ABD ve Kanada’nın birbirlerinin ürünlerine yaptırım uyguladığı 18 ay süren, bazen sert görüşmelerin ardından anlaşma, Amerika Birleşik Devletleri-Meksika-Kanada (USMCA) anlaşması olarak yeniden doğdu.

Trump, 11 Ekim’de, 2026 yılında anlaşmayı yeniden müzakere etmeye başlamak için Amerika Birleşik Devletleri-Meksika-Kanada Anlaşması’ndaki (USMCA) mevcut bir hükmü kullanacağını söyledi.

“Çok eğleneceğim” dedi.

Durgunluğu teşvik edin

Macquarie’nin Amerika kıtası ekonomi sorumlusu David Doyle, Trump’ın vaat ettiği politikaların muhtemelen Kanada için büyük bir ekonomik şok yaratacağını söyledi.

“Bu muhtemelen resesyona neden olacak bir olay çünkü neredeyse 100 yıldır görmediğimiz kadar büyük bir ölçekte” dedi.

Kanada, Amerika Birleşik Devletleri-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) görüşmeleri sırasında serbest ticaretin faydalarını vurgulamak için proaktif olarak yetkilileri ve politikacıları düzinelerce ABD eyaletine göndererek en kötü durumdan kaçındı.

Kanada’nın uzun süredir Washington büyükelçisi olan Kirsten Hillman, Kanada’nın yüzde 10’luk tarife teklifinden “geri çekilme konusunda çok iyi bir yeteneği” olduğunu ve bu konuda Trump’ın kanadıyla zaten konuştuğunu söyledi.

Ekim ortasında Canadian Broadcasting Corporation’a “Trump ekibi ve danışmanlarıyla bunun doğru bir hareket olmadığını söyleyerek çok fazla zaman harcadık” dedi.

Liberal yetkililer Cumhuriyetçi lideri alenen aşağılayıcı hiçbir şey söylememeye dikkat ediyor.

Ancak Ocak ayında Trudeau, üst düzey Liberallerin katıldığı bir toplantıda, odada bulunan bir kaynağa göre, ikinci bir Trump yönetiminin Kanada için birincisine göre “çok daha zorlu” olacağını söyledi.

Özellikle Trump, Amerika Birleşik Devletleri’nde yasadışı olarak yaşayan milyonlarca insanı sınır dışı etme planını uygularsa, hem yurt içinde hem de uluslararası alanda siyasi çatışmalar kaçınılmaz görünüyor.

2006’dan 2015’e kadar iktidarda olan Muhafazakar hükümette eski göç bakanı olan Jason Kenney, “Burada şanslarını deneyen bu insanların çoğunun kuzeyinde büyük bir sel felaketi yaşanacağını tahmin ediyorum” dedi.

Seçimden önce National Post tarafından düzenlenen bir podcast’te, “Birkaç ay içinde evsizlik ve sosyal sistemimiz üzerindeki baskı açısından gerçek bir krizle karşı karşıya kalabiliriz” dedi.

Kingston’daki Queen’s Üniversitesi’nde siyaset profesörü ve Trump’ın hareketi yeniden güç kazanırsa Kanada’nın potansiyel izolasyonu üzerine bir kitabın yazarı Kim Richard Nosal, ABD ve Avrupa’nın iki düşman, rakip bloğa çekilerek Kanada’yı ortada bırakabileceğini söyledi.

Trump’ın Ottawa’nın savunmaya daha fazla harcama yapması konusunda ısrar etmesini bekleyerek, “Kanada açısından sonuçları benim açımdan ilginç” dedi.

(Başlık dışında bu hikaye NDTV personeli tarafından düzenlenmemiştir ve ortak bir yayından yayınlanmıştır.)