İklim finansmanı nedir ve ülkeler neden COP29’da bunun için mücadele ediyor?

Bakü, Azerbaycan:

BM COP29 iklim zirvesindeki yaklaşık 200 ülkenin asıl görevi, dünya çapındaki iklim projelerine trilyonlarca dolara kadar finansman sağlayacak bir anlaşmaya aracılık etmek.

İşte 11-22 Kasım finans zirvesi görüşmeleri hakkında bilmeniz gerekenler.

Amaç nedir?

2009 yılında zengin ülkeler, gelişmekte olan ülkelerin temiz enerjiye geçiş maliyetlerini karşılamalarına ve giderek ısınan dünya koşullarına uyum sağlamalarına yardımcı olmak için yılda 100 milyar dolar katkıda bulunma sözü verdiler.

Bu ödemeler 2020’de başladı ancak 2022’ye kadar tam olarak karşılanamadı. 100 milyar dolarlık taahhüdün süresi bu yıl doluyor.

Ülkeler gelecek yıldan itibaren ödemeler için daha yüksek bir hedef üzerinde pazarlık yapıyor ancak bazıları, hangi ülkelerin katkıda bulunacağı netleşene kadar bu rakamın boyutunu onaylama konusunda isteksiz.

Bunun yerine, çekirdek miktarın zengin ülke hükümetlerinin kasasından geldiği ve daha büyük bir miktarın çok taraflı borç verme kurumları veya özel yatırımcılar gibi diğer kaynaklardan gelen finansmanı içeren çok katmanlı bir hedef fikri etrafında dönüyorlar.

Geçmişte, 100 milyar ABD doları hedefine ulaşılmasına katkının büyük kısmını kamu fonları oluşturuyordu.

Kim katkıda bulunmalı?

Donald Trump’ın ABD’deki seçim zaferi, ABD’nin iklim finansmanına yaptığı katkıları durduracağı beklentileri nedeniyle COP29 görüşmelerine gölge düşürdü.

Bu, herhangi bir yeni küresel hedefte, diğer bağışçıların doldurmanın zor olabileceği bir boşluk bırakacaktır. Bazı iklim müzakerecileri, dünyanın en büyük ekonomisinin katkılarında beklenen eksiklik göz önüne alındığında, COP29’da kararlaştırılan genel hedefin daha küçük olmasını bekliyor.

ABD geçen yıl iklim değişikliğiyle mücadele için yaklaşık 10 milyar dolarlık uluslararası finansman sağladı; bu, Avrupa Birliği’nin 31 milyar dolarlık katkısının altındaydı.

Şu ana kadar yalnızca birkaç düzine zengin ülke BM iklim finansmanı ödemeyi taahhüt etti ve bu ülkeler Çin ve Körfez petrol ülkeleri gibi hızlı büyüyen ülkelerin de ödemeye başlamasını istiyor.

Pekin, gelişmekte olan bir ülke olarak İngiltere ve ABD gibi uzun süredir sanayileşmiş ülkelerle aynı sorumluluğu taşımadığını söyleyerek buna karşı çıkıyor.

Çin halihazırda yurt dışında elektrikli araçlara ve yenilenebilir enerjiye yüz milyarlarca dolar yatırım yapıyor olsa da, bunu kendi şartlarıyla yapıyor.

COP29 ile ilgili herhangi bir anlaşmanın oybirliğiyle onaylanması gerekecek.

Ne kadara ihtiyaç var?

Gelişmekte olan ülkeler, iklim değişikliğini ele almak için gereken spesifik miktarın, nihai hedefin kendi ihtiyaçlarını yeterince karşılamasını sağlayacak müzakerelerin başlangıç ​​noktası olması gerektiğini söylüyor.

Çoğu tahmine göre, gelişmekte olan ülkelerin iklim hedeflerine ulaşmak ve toplumlarını aşırı hava koşullarından korumak için yılda 1 trilyon ABD dolarından fazlasına ihtiyacı var.

Pek çok ülke Bakü görüşmelerine bu ülkelerden bazılarını düşünerek geldi.

Suudi Arabistan da dahil olmak üzere Arap ülkeleri, 441 milyar ABD doları doğrudan hibe şeklinde gelişmiş ülke hükümetlerinden olmak üzere yıllık 1,1 trilyon ABD doları tutarında hedeflenen finansman almak istiyor.

Hindistan, Afrika ülkeleri ve küçük ada devletleri de yılda 1 trilyon ABD dolarından fazla para toplanması gerektiğini söyledi ancak bu miktarın zengin hükümetlerden gelmesi gerektiği konusunda farklı görüşler vardı.

Parayı sağlaması beklenen zengin ülkeler hedef miktarı belirtmese de, ABD ve Avrupa Birliği bu rakamın önceki hedef olan 100 milyar dolardan fazla olması konusunda hemfikirdi.

Gelişmiş ülkelerden bazı diplomatlar, ulusal bütçeler üzerindeki diğer ekonomik baskılar göz önüne alındığında, 100 milyar doları aşan önemli bir artışın gerçekçi olmadığını söylüyor.

Neden önemli?

İklim değişikliği hızlandı. İnsan faaliyetleri, özellikle de fosil yakıtların yakılması, gezegenin uzun vadeli ortalama sıcaklığının yaklaşık 1,3 santigrat derece artmasına neden oldu ve bu da yıkıcı sellere, kasırgalara ve şiddetli sıcak hava dalgalarına yol açtı.

Ülkelerin emisyonları azaltma planları iklim değişikliğini yavaşlatmak için yeterli değil, aksine sıcaklıkların daha da kötüleşmesine neden olacak.

Bilim insanları, BM’nin ülkelerin ulusal iklim planlarını güncellemeleri için gelecek yıl belirlediği son tarihin felaketten kaçınmak için son şans olduğunu söylüyor.

Müzakereciler, COP29’da büyük bir finansman anlaşmasına varılamaması, ülkelerin daha iddialı planları uygulamaya gücü yetmediği için zayıf iklim planları sunmalarına yol açabileceğini söyledi.

Küresel iklim dostu harcamaların çoğu şu ana kadar Çin ve ABD gibi büyük ekonomilere yönlendirildi. Afrika’nın 54 ülkesi son yirmi yılda yenilenebilir enerjiye yapılan küresel yatırımların yalnızca yüzde 2’sini aldı.

(Başlık dışında bu hikaye NDTV personeli tarafından düzenlenmemiştir ve ortak bir yayından yayınlanmıştır.)