Baş hakemler görev süreleri bittikten sonra ne yapacaklar?

Hindistan Başyargıcı DY Chandrachud 10 Kasım Pazar günü görevi bırakacak. Onun yerine şu anda Yüksek Mahkeme’nin en kıdemli yargıcı olan Yargıç Sanjeev Khanna geçecek. Yargıç Khanna, CJI Chandrachud’un yerine Hindistan’ın 51. Baş Yargıcı olacak. Yargıç Khanna 11 Kasım Pazartesi günü göreve başlayacak.

Avukatlık yapmayın

Hindistan Başyargıcının (CJI) rolü adaleti sürdürmek ve Anayasayı korumakta temeldir. Görev süreleri sona erdiğinde, CJI’lerin ve diğer Yüksek Mahkeme yargıçlarının Anayasa’nın 124(7) maddesi uyarınca herhangi bir Hindistan mahkemesinde avukatlık yapması yasaktır. Bu kısıtlama, hakimlerin görev süreleri sona erdikten sonra bile tarafsızlıklarını korumalarını sağlayan önemli etik hususları yansıtmaktadır.

Neden yasak?

Emeklilik sonrası uygulama yasağı, kamuoyunun yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığına olan güvenini korumayı amaçlayan güçlü bir etik temele dayanmaktadır. Yargı demokrasinin temel direklerinden biridir ve güvenilirliği algılanan ve fiili tarafsızlığa bağlıdır. Bir hakimin hizmeti sona erdikten sonra avukatlık yapmasına izin verilmesi, görev süresi boyunca mesleki muhakemenin sorgulanmasına neden olabilir.

Ana nedenler

• Çatışmalardan kaçının: Yargı, emeklilik sonrası uygulamaları kısıtlayarak olası önyargılardan kaynaklanan çatışmaları azaltıyor.
• Yargının saygınlığının korunması: Emekli olduktan sonra avukatlık yapmak, Yüksek Mahkeme düzeyinde görev yapmış kişilerin otoritesini ve itibarını zedeleyebilir.
• Aşırı etkinin önlenmesi: Hizmet sırasında hassas bilgilere erişilmesi, daha sonraki hukuki davalarda kullanılması durumunda etik kaygılar yaratabilir.

Bir CJI’nin emeklilikten sonra üstlenebileceği roller

Her ne kadar mahkemelerde avukatlık yapamasalar da, Yüksek Mahkeme hakimleri ve emekli hakimler sıklıkla çeşitli pozisyonlarda fırsatlar buluyor ve etik standartları ihlal etmeden hukuk alanına katkıda bulunuyor:

• Tahkim ve arabuluculuk: Emekli hakimler genellikle karmaşık hukuki sorunların çözümündeki deneyimlerinin değerli olduğu durumlarda hakem veya arabulucu olurlar. 1996 Tahkim ve Uzlaştırma Yasası, emekli hakimlerin hakem olarak görev yapmasına izin vermektedir.
• Komiteler ve mahkemeler: Emekli Yüksek Mahkeme yargıçları genellikle Ulusal İnsan Hakları Komisyonu veya Ulusal Yeşil Mahkeme gibi komitelere başkanlık eder veya bunlara katılır ve uzmanlıklarını ulusal önem taşıyan ve idari ayrım konularına uygularlar.
• Akademik ve eğitimsel katkılar: Birçok emekli hakim, hukuk fakültelerinde ders vererek, ders vererek veya yayınlar yazarak bilgilerini paylaşıyor.
• Kamu hizmeti: Emekli hakimler, valiler veya hükümet komitelerinin üyeleri gibi anayasal pozisyonlara atanabilirler.

peşin

Eleştirmenler, emekli hakimlerin devlet kurumlarındaki görevler için kabul edilmesinin iltimas algısı yaratabileceğini söylüyor. Örneğin, eski ICC’den Ranjan Gogoi’nin emekli olduktan kısa bir süre sonra Rajya Sabha’ya aday gösterilmesi, bu tür pozisyonların yargının bağımsızlığını zayıflatıp zayıflatmadığı konusunda hararetli tartışmalara yol açtı.