Apollo’nun aya ayak basmasının unutulmuş kahramanı Tom Bacon’u anıyoruz

Yaklaşık yetmiş yıldır temiz enerjide devrim yaratan İngiliz mühendis Francis Thomas Bacon’un öncü çalışması, Cambridgeshire’daki Little Shelford’daki eski evinde mavi plaketle onurlandırılacak. Essex doğumlu bir yenilikçi olan Bacon, 1969’daki tarihi Apollo 11’in aya inişine yardımcı olan ve enerji araştırmalarını dönüştüren, temiz, yüksek verimli bir enerji kaynağı olan hidrojen-oksijen yakıt hücresini icat etti.

NASA’nın daha sonra “Bacon hücreleri” olarak adlandırdığı Bacon’un yakıt hücreleri, Apollo görevlerinde faydalıydı; astronotların iletişim kurmasını, ekipmanı çalıştırmasını ve hatta hücreler tarafından üretilen suyu içmesini sağlayan ikincil güç sağlıyordu. 1969’da BBC’ye verdiği bir röportajda Bacon, cihazın önemini şöyle açıkladı: “Genellikle zaman geçtikçe pil biter ve onu hemen şarj etmeniz gerekir. [with] Bu cihaz, içine hidrojen ve oksijen beslemeye devam ettiğiniz ve oluşan suyu uzaklaştırdığınız sürece süresiz olarak güç üretmeye devam edecek ve astronotlar suyu içecek.

Çalışmaları o kadar övgüyle karşılandı ki, dönemin Başkan Richard Nixon’un ona şunu söylediği söylendi: “Sen olmasaydın Tom, ayda olmazdık.”

Plaket, Bay Bacon’un günümüzde sürdürülebilir enerji araştırmalarına ilham vermeye devam eden katkılarının tanınması amacıyla Cambridge merkezli Cambridge Past, Present and Future adlı yardım kuruluşu tarafından desteklenmektedir.

Enerji malzemeleri ve optoelektronik alanında uzman olan Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Sam Stranks, Bacon’un vizyonunun önemini vurguladı. The Guardian’a göre Bay Stranks “O bir öncüydü” dedi. “Yakıt hücresi teknolojisi uzay programı için son derece önemli çünkü gazları sürekli olarak sağlayabildiğiniz sürece elektrik üretmeye devam edebilirsiniz.”

Bu verimli ve uyarlanabilir enerji kaynağı, uzay gibi uzak ortamlar için idealdi ve o zamandan beri sektörler arası yenilenebilir enerji yeniliklerini etkiledi.

Yakıt hücreleri, potansiyel bir yeşil enerji kaynağı olarak yeniden ilgi görüyor. Bay Stranks, bunların modern uygulamalardaki, özellikle de uzun mesafeli kamyonlara, gemilere ve geleneksel akülerin uygulanamayacak kadar büyük ve ağır olduğu uzak tesislere güç sağlanmasındaki önemine dikkat çekti.

Bacon’un vizyonunu yansıtarak şunları ekledi: “Her zaman bunun araçları sürmek için kullanılmasını umuyordum” ve “değiştirilmiş bir biçimde geleceğini” öngördü.

Bay Bacon’un yakıt hücrelerine olan ilgisi 1932’de Cambridge’de mekanik bilimi okuduktan sonra başladı. 1839’da yakıt hücresi kavramını keşfeden fizikçi William Grove’un teorik çalışmalarından ilham alan Bay Bacon, kendi deneylerine başladı. Kısa süre sonra işvereninden bir ültimatomla karşılaştı: riskli aramayı bırakın ya da ayrılın. İkincisini seçen Bacon, çalışmalarına Cambridge Üniversitesi’nde ve ardından yerel bir mühendislik firması olan Marshall’da devam etti.

Yıllarca projeyi finanse etmek için çabaladı, ta ki 1962’de NASA, Apollo programı için alkalin yakıt hücresini kabul edene kadar. Bir Amerikan şirketi, Bacon’un daha önce görmezden gelinen buluşu için büyük bir başarı olan 100 milyon dolarlık yatırım yaptı.

Bu başarıya rağmen Bacon, bilim camiası dışında büyük ölçüde bilinmiyordu. Cambridge Üniversitesi’nden Profesör Clemens Kaminski şunları söyledi: “İngiliz mühendisler en harika fikirlerden bazılarına sahip, ancak bu fikirleri ticari başarılara dönüştürmek çoğu zaman başarısızlıkla sonuçlanıyor ve Bacon bununla yüzleşti. Yine de sebat etti.”

Katkılarından dolayı Apollo 11 astronotları Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins, Bay Bacon’a şahsen teşekkür ettiler ve ona Bay Armstrong’un aydaki ünlü yürüyüşünün imzalı bir fotoğrafını sundular.

Tom Bacon 1992’de vefat etmiş olsa da mirası hâlâ bir ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Profesör Stranks, Bacon’un yakıt hücrelerindeki öncü çalışmasının bugün hala temiz enerji çabalarına ışık tuttuğuna inanarak onu “vizyon sahibi ve adı duyulmamış bir kahraman” olarak tanımladı.