ABD’nin yaptırım rejimi artık geri tepiyor

İroniyi gözden kaçırmak zor. Dünyanın en çok yaptırım uygulanan ülkesi olarak ün kazanan Rusya’da yakın zamanda sonuçlanan BRICS zirvesinde yeni bir sınır ötesi ödeme sistemi ve yeni bir para birimi oluşturma fikrinin tartışıldığı görülüyor. Günümüzde küresel işlemler, ABD dolarının geçerli olduğu SWIFT sistemine dayanmaktadır. Bunlar ABD önderliğindeki yaptırım rejiminin en sert darbesini alan iki sütun.

Dünyanın en çok onaylanan siyasetçisi ve Batı dünyası tarafından dünyanın en yalıtılmış liderlerinden biri olduğuna inanılan Vladimir Putin’in, bir BM sekreterinin yanı sıra 36 ülkenin tüm gösteriş ve gösterişleriyle ağırlanması da ironikti. -genel.

Rusya izole olmaktan çok uzak

Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinden bu yana Putin ve ülkesi, ABD ve dostlarının 19.535 yaptırımına maruz kaldı. Rusya’nın yurt dışındaki milyarlarca dolarlık varlığı donduruldu. Hedefin ülke ekonomisini ve savaş makinesini durma noktasına getirmek olması gerekiyordu. Amaç, Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşını Putin’i teslim olmaya zorlayacak kadar maliyetli hale getirmekti. Batılı yetkililer ve yorumcular, Rusya ekonomisinin ağır yaptırımlar altında çökeceğini tahmin ediyordu. Ekonomik kayıpların kendisine karşı bir halk ayaklanmasına yol açacağına dair çok az umut vardı. Ama işte burada, ağır yaptırımlara rağmen, dünya liderlerini sıcak kucaklaşmalarla, tokalaşmalarla ve büyük bir ev sahibinin tüm süsleriyle ağırlıyor.

Tüm olumsuzluklara rağmen Rusya ekonomisi inanılmaz bir dayanıklılık gösterdi. İlk beklentilerin aksine, 2023’te %3,6 büyüdü. Aslında, Dünya Ekonomik Görünümü güncellemesine göre Uluslararası Para Fonu, 2024’te %3,2 oranında daha fazla büyüme bekliyor. İronik bir şekilde, bu büyüme oranı yaptırım uygulayan bazı ülkelerin büyüme oranını aşıyor. Enflasyon düşük, işsizlik rekor seviyelerde. Uzmanlar, bu beklenmedik dayanıklılığın temelinde ekonomik çeşitlenme, yerli üretimin artması, Hindistan ve Çin gibi ülkelerle ticari ilişkilerin güçlendirilmesi, döviz kontrolleri ve iyi yönetilen rezervler gibi faktörler olduğuna dikkat çekiyor.

Bu tam olarak Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin aklındaki sonuç değildi. Ancak yaptırımların artık bir zamanlar düşünüldüğü kadar etkili olamayabileceğine dair kanıtlara rağmen, yaptırımlar tetikten memnun bir Amerika için tercih edilen dış politika aracıdır. Rusya’dan İran’a, Kuzey Kore’den Venezuela’ya pek çok yaptırım uygulanan ülke ekonomik çöküş ve siyasi çalkantılarla mücadele ediyor. Eleştirmenlerin işaret ettiği gibi, yaptırımlar genellikle orantısız bir şekilde sıradan sivilleri etkiliyor ve amaçlanan siyasi sonuçlara ulaşamadan insani krizleri derinleştiriyor.

İran da mutlu

İran, yalnızca ABD ve Batılı müttefiklerinin değil aynı zamanda Birleşmiş Milletler’in de kısıtlamalarıyla karşı karşıya olan, ağır yaptırımlara maruz kalan bir başka ülke. 1979 İslam Devrimi’nden bu yana yaptırımlar altında. İlk kısıtlamalar Kasım 1979’da devrim yanlısı öğrencilerin Tahran’daki ABD büyükelçiliğini ele geçirip rehin almalarının ardından geldi. O tarihten bu yana ABD ve müttefikleri İran’a ekonomik, ticari ve seyahat kısıtlamaları gibi çeşitli yaptırımlar uyguladı. ABD ayrıca İran’ın yurt dışındaki varlıklarını da dondurdu.

Birleşmiş Milletler, bazıları nükleer programını, balistik füze gelişimini ve insan hakları ihlallerini hedef alan düzinelerce yaptırım uyguladı. Hiç şüphe yok ki bu yaptırımlar İran ekonomisini ve halkını büyük ölçüde etkiledi ancak rejimin yıkılmasına yardımcı olmadı. Bu politikaların verimsiz olduğu kanıtlandı; bu da İran’ı yalnızca ABD’nin ezeli rakipleri olan Rusya ve Çin’e yaklaştırdığı anlamına geliyor.

Batı karşıtlığı artıyor

Yaptırımların sadece ekonomileri ve liderleri cezalandırmakla kalmayıp, aynı zamanda bir tür meydan okuyan vatanseverlik ve Batı karşıtı duyguyu da yarattığı ortaya çıktı. Rusya ve İran gibi ülkelerde yaptırımların hükümetleri “felce uğratmaktan” ziyade Batı’ya karşı halkın sadakatini güçlendirmeye yaradığı görülüyor. Mantık? Rusya için yaptırımlar beklenmedik bir toplanma noktası oldu ve Kremlin’in işine yarayan Batı karşıtı söylemi körükledi. Bunlar, Rusya’nın kahramanca aştığı engeller olarak çerçeveleniyor.

Aynı şekilde İran, Batı düşmanlığının bir işareti olarak yaptırımlara başvurdu; bunları ulusal birliği teşvik etmek ve kendisini dış müdahaleye karşı bir kale olarak göstermek için kullandı. İran liderliği, büyük bir başarıyla, yaptırımlara karşı onlarca yıldır süren direnişi ulusal bir zafer olarak görüyor. Yaptırımlar, bu ülkeleri kırılma noktasına itmek şöyle dursun, onlara güçlü bir anlatı için malzeme sağladı.

Hindistan garip değil

ABD’nin Rus şirketlerine uyguladığı yaptırımlara yakından bakarsanız, bir modelin ortaya çıktığını göreceksiniz: ABD şirketlerine doğrudan rakip olan birçok Rus şirketi yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Diğer açık model ise ABD’nin büyük ölçüde güvendiği Rus kurumsal komisyonudur. Örneğin ABD, Boeing ticari uçakları için titanyum ve NASA için roket motorları sağlayan Rus kuruluşlarına yaptırım uygulamama kararı aldı. Her iki alanda da Amerika Birleşik Devletleri’nin yurt içi kapasitesi yoktur.

ABD’nin İran’a yönelik yaptırımları Hindistan’ı zaten önemli ölçüde etkiledi. Rusya’ya yönelik yaptırımların da Hintli şirketleri endişelendirmesi muhtemel. Rusya, Hindistan’ın stratejik ortağı ve önemli bir savunma ekipmanı tedarikçisidir. Yaptırımlar bu temel ilişkiye gölge düşürüyor. Büyük Rus savunma tedarikçilerinin ABD’nin yaptırımlar listesinde yer alması nedeniyle, onlarla çalışan Hintli şirketler, ABD kontrolündeki dolara dayalı finansal sistemle bağlantılarının kesilmesi riskiyle karşı karşıya. Yaptırımların dokunmadığı bölgelerde faaliyet gösteren Hintli şirketler bile baskıyı hissedebilir.

Çok da uzak olmayan bir geçmişte Hindistan bile ABD yaptırımlarının kurbanıydı. Hindistan’ın 1974’te Pokhran’da nükleer deneme yapmasının ardından ABD, Symington Değişikliği uyarınca nükleerle ilgili yaptırımlar uyguladı. Hindistan’a da silah ambargosu uyguladı. Daha sonra, 1998 Bukhran II nükleer testinin ardından ABD, Glenn Değişikliği kapsamında yaptırımlar uyguladı. Tedbirler nükleer teknoloji ve yardıma ilişkin kısıtlamaları içeriyordu. Bu yaptırımlar, 2008’deki Hint-ABD nükleer anlaşmasının ardından büyük ölçüde hafifletildi ve kaldırıldı. Şimdi ABD, Hindistan’a S-400 füze sistemini Rusya’dan satın alma konusunda muafiyet de tanıdı.

Amerika’nın çifte standartları

Pek çok uzman, konu İsrail gibi dost ülkelere karşı harekete geçmek olduğunda Batı’nın önyargısına dikkat çekiyor. Beyaz Saray’ın, insan hakları ihlalleri ve uluslararası hukuk ihlalleri iddiaları nedeniyle İsrail’e veya Başbakan Binyamin Netanyahu’ya yaptırım uygulama konusundaki isteksizliğini veya başarısızlığını vurguluyor. Kuzey Gazze ve Güney Lübnan’da tırmanan insani kriz ve İsrailli yerleşimcilerin Filistinlilere yönelik saldırılarının arttığı yönündeki raporların ortasında, ABD ve Batılı müttefikleri, İsrail’e yaptırım veya silah ambargosu uygulama konusunda giderek artan bir baskı altında. Şu ana kadar İsrail’in kuzey Gazze’ye kesintisiz insani erişime izin vermemesi halinde İsrail’e silah ambargosu uygulanması yönünde bir aylık bir ültimatom yayınlamaktan başka bir şey yapmadılar. Biden yönetimi, olası bir kıtlığa ilişkin raporları da oldukça rahatsız edici bulduğunu söylüyor.

Ancak İsrail’in buna uyduğuna dair çok az kanıt var. Doğru olan şu ki, ABD ve Avrupalı ​​müttefikleri, Batı Şeria’da Filistinlilere karşı şiddete karıştığı iddia edilen bir avuç ultra-Ortodoks Yahudi yerleşimciye seyahat yaptırımları uyguladı.

Yaptırımlar diktatörleri nasıl teşvik etti?

ABD için artık soru, yaptırımların etkili olup olmadığı değil, aynı zamanda ters etki yaratıp yaratmadığıdır. Yaptırımlar ekonomileri zayıflatabilir ancak otoriter rejimlerin iktidarda kalabilmek için halkın duyarlılığını istismar etmesine yardımcı olur. Örneğin, Rusya’da 2014’ten (Rusya’nın Ukrayna’nın Kırım bölgesini ilhak etmesinden) bu yana uygulanan yaptırım dalgası, iç milliyetçiliği artırdı ve Başkan Vladimir Putin’in Batı saldırganlığı olarak tanımlanan şeye karşı gücünü pekiştirmesine ve halk desteğini harekete geçirmesine olanak tanıdı. Aynı şekilde İran, ölümcül bir balistik füze ve insansız hava aracı cephaneliği geliştirdi ve en sert yaptırımlara maruz kalmasına rağmen nükleer projesini sürdürdü.

Yeniden düşünmenin zamanı geldi mi? Yaptırımlar amaçlandığından daha az etkiliyse ve kamuoyunu Batı’nın aleyhine çevirme olasılığı daha yüksekse, bunlardan tam olarak kim yararlanacak?

(Syed Zubair Ahmed, Batı medyasında otuz yıllık deneyime sahip, Londra’da yaşayan kıdemli bir Hintli gazetecidir)

Yasal Uyarı: Bunlar yazarın kişisel görüşleridir