İklim değişikliğiyle mücadelede 10 önemli an

Paris, Fransa:

Bir hafta içinde Azerbaycan’da gerçekleşecek BM iklim zirvesiyle birlikte, küresel ısınmaya karşı mücadelede on önemli tarihin özetini burada bulabilirsiniz.

1988: Birleşmiş Milletlerin büyük bir organının kurulması

Bilim adamlarının küresel ısınma belirtileri konusunda uyardığı Birleşmiş Milletler, 1988 yılında araştırma yapmak üzere Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ni (IPCC) kurdu.

İki yıl sonra komite, insan kaynaklı “sera” gazlarının arttığını ve Dünya’daki küresel ısınmayı daha da kötüleştirebileceğini bildirdi.

Bir dizi araştırmada, insan faaliyetlerinin (kömür, petrol ve gaz yakma); Yağmur ormanlarının kesilmesi ve yıkıcı tarım uygulamaları, iklim sistemindeki bozulmaların habercisi olan Dünya yüzeyini ısıtıyor.

1992: Dünya Zirvesi

1992 yılında Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen Dünya Zirvesi, küresel sera gazı emisyonlarını azaltmak amacıyla Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin (UNFCCC) oluşturulmasıyla sonuçlandı.

1995’ten bu yana, bu ulaşılması zor hedefe ulaşmak için “Tarafların Konferansları” olarak adlandırılan toplantılar yapılmaya başlandı.

1997: Kyoto Protokolü

1997 yılında ülkeler, Japonya’nın Kyoto kentinde, sanayileşmiş ülkelerin sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerine göre ortalama yüzde 5,2 oranında azaltmaları için 2008-2012 zaman dilimi üzerinde anlaştılar.

Çin, Hindistan ve Brezilya gibi gelişmekte olan ülkelerin bağlayıcı hedefler benimsemesi gerekmiyor.

Ancak 2001 yılında dünyanın en büyük karbon salımı yapan ülkesi olan ABD, 2005 yılında yürürlüğe girecek olan protokolü onaylamayı reddetti.

2007: Nobel Ödülü

Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli 2007’de küresel ısınmaya ilişkin kanıtların artık “kesin” olduğunu ve aşırı hava olaylarının muhtemelen iki katına çıkacağını belirtti.

Ekim 2007’de BM komitesi, iklim değişikliği konusunda alarm verme çabaları nedeniyle Nobel Barış Ödülünü eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore ile paylaştı.

2009: Kopenhag’ın çöküşü

Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da düzenlenen on beşinci Taraflar Konferansına katılanlar, 2012 sonrası döneme ilişkin bir anlaşmaya varamadı.

Aralarında Çin ve ABD’nin de bulunduğu düzinelerce büyük emisyon kaynağı, küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 2 santigrat derece üstüne kadar sınırlama hedefini açıkladı ancak bu hedefe nasıl ulaşacakları konusunda belirsizler.

2015: Tarihi Paris anlaşması

Aralık 2015’te, dünyadaki hemen hemen her ülke sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 2 santigrat derecenin “oldukça altında” sınırlamayı taahhüt etti.

Fransa’nın başkenti Paris’te de tercih edilen hedef olarak 1,5°C’lik daha iddialı bir tavan benimsendi.

2018: Greta Thunberg

2018’de İsveçli genç Greta Thunberg, iklim değişikliğiyle mücadele için daha somut eylemler talep ederek Cuma günleri okulu asarak İsveç Parlamentosu’nun önünde oturmaya başladı.

Cuma protestolarını mezuniyetten sonra 2023’te sonlandıracak olsa da, onun protestosu dünya çapındaki öğrencilere, küresel liderlerden daha fazlasını talep etmek amacıyla her Cuma dersi atlamaları konusunda ilham veriyor.

2022: Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi

Aralık 2022’de Kanada’nın Montreal kentinde varılan biyoçeşitlilik anlaşması, gezegendeki kara ve okyanusların yüzde 30’unun 2030 yılına kadar korunan alanlar olarak belirlenmesi ve insan faaliyetleri nedeniyle tehdit altındaki türlerin yok olmasına son verilmesi çağrısında bulunuyor.

2023: Fosil yakıtlar için “sonun başlangıcı”

Taraflar Konferansı’nın (COP28) 28. oturumu Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai kentinde fosil yakıtlardan uzaklaşmaya yönelik dönüm noktası niteliğinde bir anlaşmayla sona erdi.

AB iklim şefi Wopke Hoekstra, anlaşmanın “çok gecikmiş” olduğunu belirterek, iklim toplantılarının “fosil yakıtlar için sonun başlangıcına ulaşmasının” yaklaşık 30 yıl sürdüğünü söyledi.

2024: Kayıtlara geçen en sıcak yıl

2024’ün kuzey yazı, şimdiye kadar ölçülen en yüksek küresel sıcaklıkları görecek.

Avrupa Birliği’nin Copernicus İklim Gözlemevi’ne göre, Ağustos 2024’te Dünya yüzeyindeki ortalama küresel sıcaklık 16,82 santigrat derece olacak.

Bu, sanayi öncesi ortalamanın 1,5°C üzerindedir; bu, iklim değişikliğinin en kötü etkilerini sınırlamak için temel eşiktir.

(Bu hikaye NDTV personeli tarafından düzenlenmemiştir ve ortak yayından otomatik olarak oluşturulmuştur.)