Küresel krizde nasıl üzülürsünüz? Aktris Sandhya Mridul gibi onu evcilleştirmeyin

“Kardeşim kalemimi hareket etmeye zorladı.”

Hintli film ve televizyon sanatçısı Sandhya Mridul, ilk şiir koleksiyonunun ardındaki motivasyon hakkında bunları söylüyor. Mridul yakın zamanda kardeşi W.M’yi kaybetti. evcilleştirilmemiş Bu onun kaybı işlemenin belirttiği yolu. Özel duygular için kamusal ritüeller.

Peki, giderek fantastik bir filmin dehşet verici finaline benzeyen bir dünyada bireysel acı ile kayıp duygusunu nasıl dengeleyebiliriz? Sürekli çatışmalarda – hayattan daha büyük ve uzak – bireyin beklenen doğrultuda yas tutma yeteneğini ortadan kaldıran bir şey var mı? Mridul’un vakası, yaratıcılık ve çatışma dünyalarının bir kayıp anında nasıl çarpıştığının bir örneğidir.

Hüzün ve hafıza

Özür dilemeden savunmasız olmak, amansız acının beklenmedik bir sonucudur. Sevilen birinin kaybı ya da uzun süreli bir silahlı çatışma olsun, yas tutanlar genellikle anıyı canlı tutmanın öneminin de farkındadır. Hatırlama ve unutma eylemleri politik ve kişiseldir. Geçmişin hangi kısmının hatırlandığı ve şimdi nasıl hatırlandığı, gelecek için kasıtlı veya kasıtsız sonuçlar doğurur. Bu seçim süreci aynı zamanda neredeyse tüm yaratıcı süreçlerin de temelini oluşturur.

İster Yunan ister Hint epik şiiri olsun… Marcia Şii dini şiir geleneğinden ya da sinemadaki kayıp aşkın melankolik şiirinden anma eseri, geçmişi geleceğe bağlar. Kişisel acıyı anarak kişi tarihçi olur. Bu kesin tarihler, daha büyük topluluk veya ulusal tarih projesinin hammaddesi haline gelir. Amitav Ghosh’un The Shadow Lines adlı kitabında belirttiği gibi, kişisel anılar resmi tarihlerdeki boşlukları dolduruyor. Peki ya daha büyük bir projeyle kesişmeyen kişisel anılar? Peki ya Nietzsche’nin tasavvur ettiği kategorilerden hiçbirine ait olmayan kişisel tarihçiler: akademisyenler, antikacılar ya da eleştirmenler?

Mridul gibi kamuoyuna mal olmuş kişiler kişisel keder ve kefaret hakkında konuştuğunda, bu genellikle dünyevi kişiliklerinin bir uzantısı olarak görülüyor, özellikle de sosyal medyanın bu altın çağında. Mridul’un ünlüler dünyasının sürekli taleplerinden uzak olması ona birçok akranından daha fazla alan sağlıyor. Ya da belki de pek çok kişiyi ondan uzak tutan şey, hareket alanı konusundaki bu ısrardır. “Kendime olan saygımın bedelini ödedim ama ben buyum ve bunu değiştiremem.” Onun gibi sanatçılar, “gerçek” benliklerinin piyasa yasalarına tabi olmasına izin vermeyerek onların kırılganlıklarına alan yaratıyor. Herhangi bir halkla ilişkiler aracılığı olmaksızın sevinçte ve üzüntüde kendileri olma özgürlüğü. Mridul, karakterini sosyal medyada “Ne görüyorsan onu alırsın” diye paylaşıyor. Ayrıca bu şiir kitabının, adından da anlaşılacağı gibi, kendisinin vahşi, evcilleşmemiş bir versiyonu olduğunu söylüyor.

Pazar zayıflığı

Yaratıcı endüstriler zayıflığı ya tükenmişliğe yol açacak ya da şüpheli hale gelecek noktaya kadar kutsuyor. İkinci senaryo birincisinden daha zararlıdır. Güçlüye destek olan zayıflık, gerçekten zayıf olanı daha da zayıflatır. Bu takıntı büyü endüstrisiyle sınırlı değil. Zayıflık satar. Aynı zamanda kişinin özgünlüğünü de etkiler.

Mridul, 2018’de Hint film endüstrisindeki cinsel taciz deneyimini paylaşmak için sosyal medyayı kullandı. Çok sayıda kadının, konuşarak kendilerini cesur hissettikleri için deneyimlerini paylaşmak üzere ona nasıl ulaştığını paylaştı. Bu aynı zamanda pervasızlığa da dönüşüyor: Öncü, cesur görülmenin doruğu. “#MeToo dalgası sırasında röportaj yapmak istemememin nedenlerinden biri de bu.”

Keder ve kişisel kayıplarla başa çıkma sürecinde yönlendirilecek bu kadar çok mayın varken, daha büyük siyasi çatışmalara ve bunların sonuçlarına nasıl ulaşılır? Cevap, başkalarının kayıplarına ve acılarına karşı orantı duygusunu ve daha fazla şefkati sürdürmekte mi yatıyor? Ulaşılabilir bir hedef mi? Yoksa sakinlik geliştirme konusunda Budist yöntemi mi izlenmelidir? Denge ne zaman sahneye çıkıyor, eğer öyleyse? Sanat ve edebiyatın sunabileceği bazı cevaplar var.

Bireysel mirası ne oluşturur?

Yunan tragedyasındaki katarsis kavramlarından Brecht’in aynı şeyi benimsemesine, Mahmud Derviş’in aşk ve gündelik kayıplarla ilgili şiirine kadar, kişinin acısını veya bu konuyla ilgili herhangi bir duyguyu daha geniş bir bağlama yerleştirmenin bazı yararları vardır. Bu site bireysel mirasın başladığı yerdir. Bu miras, gelecekte sahneye çıkacak olanlar için bağlamı genişletiyor. Mridul, bir sanatçı ve artık bir yazar olarak mirası hakkında şunları söylüyor: “Miras hakkında düşünmüyorum. Yaptığım tek şey günlük olarak dürüst kalmak. Belki de gerçeğin mirasını yaratan şey budur.”

Sandhya Mridul’un keder ve bilgelik üzerine kitabı yakın zamanda Dehradun Edebiyat Festivali’nde tanıtıldı. Bu yılki edisyonun teması “Sahitiya” (Edebiyat), “Sinema”, “Samaj” (Toplum) idi. Hint film endüstrisinin bir krizle karşı karşıya olduğu bir dönemde, iyileşmenin ana motifi, kişinin zayıflıklarını ve daha da önemlisi eksikliklerini kabul etmesindeki dürüstlüktür. İyileşmeye giden yol kolay bir yol değildir.

(Nishtha Gautam Delhi’de yaşayan bir yazar ve akademisyendir.)

Yasal Uyarı: Bunlar yazarın kişisel görüşleridir